Ձեր վստահելի աղբյուրը

Panorama.am-ի հարցազրույցը «Հայացք» կիրառական քաղաքականության և հետազոտությունների վերլուծական կենտրոնի փորձագետ Նարեկ Մինասյանի հետ:

 - Նախագահ Սերժ Սարգսյանի Չինաստան կատարած պետական այցի ընթացքում ընդունվել է համատեղ հռչակագիր: Ի՞նչ նշանակություն այն կարող է ունենալ հայ-չինական հարաբերությունների զարգացման հեռանկարների վրա:
- Նախևառաջ անհրաժեշտ է նշել, որ հայ-չինական հարաբերություններում զգալի առաջընթաց է գրանցվել դեռ 2010թ-ին ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսյանի՝ Չինաստան կատարած աշխատանքային այցի արդյունքում: Այս այցը ևս բավական խոստումնալից է, և ընդունված հռչակագիրն արդեն իսկ վկայում է, որ ստեղծվում են հիմքեր հետագա առավել սերտ և համապարփակ համագործակցության համար: Փաստաթղթում ամրագրված համագործակցության ոլորտներն իրոք բավական կարևոր են՝ հաշվի առնելով Չինաստանի տնտեսական պոտենցիալը և ծանրակշիռ դերը միջազգային հարաբերություններում: Հռչակագիրը նախատեսում է համագործակցության հաստատում կամ ակտիվացում տնտեսության, անվտանգության, մշակույթի, կրթության, քաղաքացիական ավիացիայի, հումանիտար և մի շարք այլ ոլորտներում:

Ընդանուր առմամբ, եթե փորձենք գնահատել տվյալ փաստաթուղթը, ապա կարող ենք վստահաբար նշել, որ իր ոլորտային ընդգրկմամբ և խորությամբ, այն ունի բոլոր հնարավորությունները դառնալու առաջիկա տարիների հայ-չինական համագործակցության հիմք և ուղենիշ:

- Իսկ ինչպե՞ս են երկու երկրների քաղաքական առաջնահերթություններն արտացոլված հռչակագրում:
- Բնականաբար նման ռազմավարական փաստաթուղթը չէր կարող շրջանցել երկու երկրների արտաքին քաղաքական առաջնահերթությունները, մասնավորապես առաջնահերթ կարևորություն ունեցող այնպիսի հարցեր, ինչպիսիք են Թայվանի հիմնախնդիրը և Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտությունը:

Հատկանշական է, որ մինչ օրս տվյալ խնդիրների հետ կապված կողմերի միջև եղել է բարձր մակարդակի փոխըմբռնում: Պեկինը Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության հետ կապված միշտ հանդես է եկել «արդարացի և ռացիոնալ» կարգավորման օգտին՝ հիմնված միջազգային իրավունքի նորմերի վրա: Իր հերթին հայկական կողմն անփոփոխ դիրքորոշում է ունեցել «մեկ Չինաստան» քաղաքականության հետ կապված՝ ՉԺՀ կառավարությունը ճանաչելով որպես ողջ Չինաստանը ներկայացնող միակ օրինական կառավարություն, իսկ Թայվանը՝ նրա տարածքի անբաժանելի մաս:

Նոր հռչակագրում ևս Հայաստանը վերահաստատում է Թայվանի հարցում իր դիրքորոշումը՝ Թայվանը դիտարկելով որպես «Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետության անքակտելի մասն, իսկ թայվանյան հարցը՝ Չինաստանի ներքին գործը»: Չինական կողմն իր հերթին հանդես է գալիս «Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության խաղաղ և արդար կարգավորման օգտին` ՄԱԿ-ի Կանոնադրության հիմնական նպատակների ու սկզբունքների և միջազգային իրավունքի համընդհանուր ճանաչված նորմերի համաձայն»։

Հատկանշական է, որ առկա են կարծրատիպեր, որ երկրները բաժանվում են երկու դասի՝ տարածքային ամբողջականության և ինքնորոշման իրավունքի օգտին հանդես եկողներ, և նրանց միջև համագործակցությունը տվյալ հարցերի շուրջ գրեթե անհնար է: Հայ-չինական հարաբերություններում այս երկու կարևորագույն առաջնահերությունների փոխըմբռնման հիմքում դրված է արդարության և խաղաղության սկզբունքը, ինչը բավական նշանակալի ձեռքբերում է և կարող է օրինակելի լինել այլ երկրների համար:

- Ինչպես նշեցիք, համատեղ հռչակագրում անդրադարձ կա նաև անվտանգության ոլորտում երկկողմ համագործակցությանը: Ի՞նչ պայմանավորվածություններ են ձեռք բերվել այս ոլորտում:
- Անվտանգության, պաշտպանության և ռազմական ոլորտում ևս հայ-չինական համագործակցությունն ունի երկար տարիների պատմություն: Ստորագրված հռչակագիրը ևս բավականաչափ ուշադրություն է դարձնում տվյալ ոլորտներին: Հաշվի առնելով Չինաստանի ռազմական պոտենցիալը և զենքի արտահանման ծավալներով աշխարհում երրորդ գերտերությունը լինելու հանգամանքը՝ բավական կարևոր են ռազմական պատվիրակությունների փոխայցելությունների, զինվորական կադրերի պատրաստման և ռազմական օգնության ցուցաբերման հարցում ձեռք բերված նոր պայմանավորվածությունները:

Շոշափելի արդյունքներ կարող է տալ նաև իրավապահ և անվտանգության մարմինների միջև համագործակցության խորացումը, և, վստահ եմ, որ այս ոլորտներում հայկական կողմը ևս կարող է կիսվել սեփական փորձով:

Հայ-չինական համագործակցությունը այս, ինչպես նաև այլ ոլորտներում ունի բավական լուրջ պոտենցիալ և արդյունավետ աշխատանքի դեպքում կստեղծի երկկողմ համագործակցության նոր հեռանկարներ:

Նախորդող հրապարակումներ՝
ՀՀ և Չինաստանի միջև համագործակցության, հարաբերությունների զարգացման մասին հռչակագիր է ընդունվել (տեսանյութ)
Պեկինում կայացել են հայ-չինական բարձր մակարդակի բանակցություններ