Հասարակություն 19:03 12/04/2014

Քեսաբահայի հայացքն անցյալում է, սիրտը՝ անտեր մնացած տանը

Հեղինակ` Մարի Թարյան

Քեսաբի շրջանի Կալադուրան գյուղից Ստեփան Սուլյանը տեղահանում և գաղթ բառերը լսել էր միայն հոր պատմություններում.անասուններին դիմացն արած մարդիկ՝ կապոցներն ուսերին, ոտքով քայլում են երկար, շատ երկար… տեսարաններն ամեն անգամ աչքի առաջով լողում էին:

«1915 թվականին հայրս տեղահանվել է, գնացել են Հորդանան, ապա Եգիպտոս: Այդ ժամանակ յոթ տարեկան է եղել: Պատմում էր: Ասում էր՝ եկան, հրաման տվին, որ ելնենք տներից: Հանել են, իրենց առաջին անհրաժեշտ իրերը, հագուստը վերցրել են, անասուններին դիմացը գցած, քայլելով գնացել են: Ամիսներով քայլել են: Կամաց-կամաց ճանապարհը ամենքին մի տեղ է հասցրել: Շատ են չարչարվել»,- հիշում է քեսաբահայը:

Հոր պատմությունները մի օր պիտի կրկներ ինքը: Բայց իր պատմությունները նոր էին, իրենն էին: Երևանում, զավակների մոտ ապաստանած Ստեփան Սուլյանը  դեռ թարմ տեսարաններն է ներկայացնում.«Հայրս ոտքով է ացնել այդքան ճանապարհը, մենք մեքենաներով փախանք: Ժողովուրդը լսեց, որ ձայներ կան, ռմբակոծությունը մեզ վրա էր, հարձակվեցին, ժողովուրդը վախեցավ ու փախավ: Ժողովրդի ձեռքին զենք չկար, որ դիմադրեր: Մեր տղաներն էլ մասնակցում էին ինքնապաշտպանությանը, բայց դիմադրություն չեղավ: Հրաման եկավ, որ փախնենք, հեռացանք»:

Քեսաբ շատերը Հալեպից էին փախել եկել: 400 ընտանիք եկվոր կար, որպես ապահով շրջան ընտրել էին Քեսաբը… նորից ստիպված եղան փախչել:

«Մենք գնացինք Լաթաքիա, այնտեղ եկեղեցում էինք ապաստանել: Եկեղեցին երկու ընդարձակ սրահ ունի, 500 հոգուց ավելի կարող է տեղավորել: Մեզ ներքնակ, վերմակ, բարձ տվեցին: Սնունդով ապահովել էին: Այդտեղ տեղավորվեց ժողովուրդը, է՞լ ուրիշ ուր պիտի գնային»,- ասում է նա:

Ստեփան Սյուլյանի խոսքով, ժողովուրդն, ընհանուր առմամբ, սպասում է, թե մոտ ժամանակում կլուծվի խնդիրը և կդառնան տուն. «Նրանք, ովքեր հույս չունեն, կամ այլ վայրերում տուն ունեն, գնացին: Մի մասը տեղում բնակարան վարձեցին, մյուսները գնացին Լիբանան, Հալեպ: Մենք Լիբանանով եկանք Հայաստան»:

Հայաստանում առաջին անգամ է, ասում է` Հայաստանը շատ լավ է, սիրել են, բայց այստեղ մի քիչ դժվար է ապրել:

Կինը` Վարդենի Սադղջյան-Սուլյանը տունն է շատ կարոտել, բայց այստեղին էլ կամաց-կամաց վարժվում է. «Սեփական մատներով կառուցած տունս թողեցի: Կարոտել եմ: Չգիտենք էլ` թալանեցի՞ն, քանդեցի՞ն… Այնտեղ երկու տուն ունեինք, պարտեզ, հող: Երեխաներս այտեղ էին սովորում: Մեծ տղաս էլ արդեն երկու տարի է այստեղ էր: Աղջիկներս ամուսնացել են: Այս պատերազմի ընթացքում աղջիկս Հալեպից փախավ եկավ, որ Քեսաբում ապահով է, այն էլ… Հիմա Լիբանանում է»:

Եթե ապրուստ վաստակելու հնարավորություն ունենան, աշխատանք գտնեն, ընտանիքը ցանկություն ունի Հայասանում մնալու:

«Բայց այնտեղ մեր տներն են, մեր հարստությունները , հողերը,-ասում է Ստեփան Սուլյանը,- Պիտի մշակենք, եթե չմշակվեն, կփչանան: Եթե լավանա, հավանաբար կդառնանք, հուսով ենք: Բայց ես էլ էի մտադրված, որ ամեն ինչ ծախեմ, գամ: Չկարողացանք ծախել ոչինչ: Հիմա միայն վրայիս զգեստովներով եկանք»:

Մտքերով դեռ Քեսաբում են, չնայած, որ տան դռները կողպել ու դուրս են եկել, հեռանալ դեռ չեն կարողանում, անընդհատ գլխում պտտվում է տուն դառնալու միտքը:

«Մենք այնտեղ ենք ծնվել, մարդու համար իր ծննդավայրը թանկ է: Եթե այնտեղից լավ տեղ գտնեինք… բայց չկա: Այնտեղ հայկական դպրոցներ կային, մինչև բակալավրիատ: Այստեղի պես: Երկրորդ Հայաստանն է Քեսաբը: Ապահով էինք, շատ լավ էինք, որևէ մեկը մեր կյանքին չէր խառնվում: Մեր ծնողներն էլ տեղահանումից հետո վերադարձել են իրենց ծնդդավայրը: Այն շատ քաղցր է, ուրիշ տեսակ է մեր շրջանը, դրա համար էլ մարդիկ չեն ուզում ուրիշ տեղեր ապրել: Օդը անուշ, բնությունը` գեղեցիկ, ծովը ունեինք: Մենք ապրում էինք պատմական հայրենիքից մնացած վերջին կտոր հողում»,- ասում է քեսաբահայը:

Ստեփան Սուլյանը տխուր աչքերը կախում է գետնին ու կիսաժպտալով ասում. «Ես հուսով եմ, որ այդ վերջին կտորը կվերադարձնենք: Բայց դա կես հույս է, ամբողջական չէ: Այնպիսի շրջան է, որ բարձրության վրա է, իշխում է ամեն շրջաններին: Թուրքի համար կարևոր է, սահմանի վրա է, կարող է թուրքն իշխի, գրավի ու չթողնի վերադառնանք մեր ծննդավայրը: Ես դրանից շատ եմ վախենում»:

Հայերը Քեսաբում սկզբում անասնապհությամբ էին զբաղվում, բայց վերջին շրջանում զարգացել  էր տարածքը, ճաշարաններ, պարտեզներ, ռեստորաններ և հյուրանոցներ էին կառուցում: Քաղաքը զբոսաշրջային էր դարձել:

Ընդհանուր առմամբ հայկական շրջան էր, օտարներ էլ կային, նշում է Ստեփանն ու հավելում. «Կառավարությունը մեզ թիկունք էր կանգնած, որ այդ հին հայակական ավանդույթները պահեինք: Ազգային տոները, ազգային բոլոր ավանդույթները պահում էինք: Այնտեղի հայությունը մաքուր հայեր էին: Քեսաբում պահպանվում է մաքուր հայությունն ու չի ձուլվում, ոչ լեզուն են փոխում, ոչ էլ սովորույթները»:

Սիրիահայերի մասին շարքի նախորդ պատմությունները`

Սիրիահայ բժշկի հիվանդանոցը՝ զինյալների բուժարան. Օտար կռիվն ու սեփական կորուստը

Սիրիահայ Պերճի տրեխներով ու յափնջիով Սարոն. «Հայություն կա «Անուշ»-ի մեջ»

Ուրիշի պատերազմը. Հալեպահայ ոսկերչի կիսատ թողած կյանքն ու անորոշ ապագան

Հալեպից Հորդանան, ապա Հայրենիք. Հետևում թողած թագավորական առաջարկների ու կյանքի մասին

Ապրել օտար հողում և Հայաստանը մեջդ ապրեցնել. Սիրիահայ ընտանիքի վերջին հանգրվանը

Սիրիայից Արցախ. Հայ երիտասարդը չավարտված պատերազմում իր գործն է գտել

«Հայրս ու մայրս 1915-ի ջարդն են տեսել, մենք էլ այսօր ավելի ճերմակ ջարդ տեսանք»

Հալեպի հայ հարսների օժիտն ասեղնագործող ու ծաղկող կնոջ մասին

Հալեպում թողած պարտությունն ու Հայաստանում գտած հաղթանակը

Ընդհատվող ժամանակագրություն` Հալեպից Երևան

Հալեպահայ մանկաբույժը՝ հայրենիքի, երեխաների ու խորթ չապրելու մասին

Հալեպի տունը պոկել-բերելու և այդպես էլ օտար մնալու մասին

Շուտ մեծացած մանուկներ, գողացված ուրախություն, ապրելու տենչ, հայ ընտանիքը չի լքում Հալեպը

Աշխարհի որ ծայրն էլ գնաս, հետ ես գալու, որովհետև միշտ կարոտելու ես. Հալեպահայ սրտաբան

Պատերազմը սեփական մաշկի վրա զգացած. Հալեպահայը կամավոր աշխատում է փախստականների համար

Տան կարոտը, հայրենիքը չթողնելը, հայ մնալու պարտքն ու Թումանյանի «Անուշը»… Հալեպահայ օպերային երգչուհին

«Գաբոյիս չեմ կարողանում բերել, երեխաս Հալեպում է». Սիրիահայ ընտանիքի երազանքը

Սիրիահայ կնոջ պատմությունը… Գաղթականության շրջանի, օտարին թողած տան, սարերի հետ խոսելու և գտած հայրենիքի մասին

Հալեպահայ ատամնաբույժի անցած ճամփան` Հալեպից մինչև անապատ, Լիբանանից` հայրենիք. Մահն ամեն րոպե գոյություն ուներ

Սիրիահայ. Մեր ինքնությունը այստեղ կպահենք, Հայաստանից դուրս ուր էլ գնանք, պիտի ձուլվենք

Երեսուն տարվա լուսանկարչի կյանք ու առանց լուսանկարելու երեք տարի. Սիրիան իմ սրտին մոտ է, բայց Հայաստանն ավելի

Սիրիահայ Ժիրայրն Արցախում է արդեն չորս տարի. Սեղան է նստում յոթ զավակով, մեծ տղան էլ զինվոր է

Պանիր, զահտար ու մարթադելլա. Նորան իր հետ բերել է հալեպյան ուտեստները, այստեղի էլ ջուրն ու օդն է սիրում

«Տանս վրա երկու անգամ հրթիռ է ընկել, տունս քանդվել է». Հալեպահայ Սոսին Երևանում սենդվիչ է վաճառում

Հալեպահայ. Խիղճ չունեցող մարդու ձեռքին մնացինք, այդքան գեղեցիկ քաղաքն ինչի՞ են վերածել

Սիրիահայ կին. Իսկ տունը, առօրյան, իմ հիշողություններն ինձ հետ են կանչում Սիրիա 

Թեկուզ վաղը պատերազմը դադարի, հետ չեմ գնալու. Արցախում վերաբնակեցված սիրիահայ բժիշկ

 



Աղբյուր` Panorama.am
Share |
Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

19:17
Միրզոյանն ու Իրանի ԱԳ նախարարը հեռախոսազրույց են ունեցել
Նոյեմբերի 14-ին Հայաստանի Հանրապետության արտաքին գործերի նախարար Արարատ Միրզոյանը հեռախոսազրույց է ունեցել Իրանի Իսլամական Հանրապետության...
Աղբյուր` Panorama.am
19:02
Գրետա Թունբերգն այցելել է Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր
 Շվեդ բնապահպան, ակտիվիստ Գրետա Թունբերգը, ով ժամանել է Հայաստան՝ բոյկոտելով Բաքվում անցկացվող COP29-ը, այցելեց Հայոց ցեղասպանության...
Աղբյուր` Panorama.am
18:49
Իշխանությունն արհեստականորեն նոր խմբային բախման է տանում` հակադրելով հարկ վճարողին և հայրենիքի պաշտպանին․ Աբրահամյան
«Պատիվ ունեմ» խմբակցության պատգամավոր Տիգրան Աբրահամյանը գրում է․ «Իշխանությունն արհեստականորեն նոր խմբային բախման է...
Աղբյուր` Panorama.am
18:35
Վրաստանում ընտրությունների պատճառով փակ «անցակետերը» խնդիրներ են ստեղծում
Վրաստանի խորհրդարանական ընտրություններից մի քանի օր առաջ Վրաստանից չվերահսկվող Հարավային Օսիայի (Ցխինվալի) Ախալգորիի «անցակետերը»...
Աղբյուր` Panorama.am
18:22
Ձեր քաղաքական գոյությունը մեր մեղքն է. Լիլիթ Գալստյան
«Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր Լիլիթ Գալստյանը գրում է․ «Այսօր ԱԺ-ամբիոնից լսել եմ աս մտքերն ու չեմ մեռել....
Աղբյուր` Panorama.am
18:10
Հայաստանում ինձ համեմատում են Մխիթարյանի հետ. Գոռ Մանվելյան
«Նոայի» և Հայաստանի ազգային հավաքականի կիսապաշտպան Գոռ Մանվելյանը ծավալուն հարցազրույց է տվել հեղինակավոր So Foot պարբերականին։ Այս...
Աղբյուր` Panorama.am
18:03
Աջափնյակ վարչական շրջանի ղեկավար է նշանակվել Սերոբ Սարգսյանը
Երևանի քաղաքապետ Տիգրան Ավինյանի որոշմամբ Աջափնյակ վարչական շրջանի ղեկավար է նշանակվել Սերոբ Սարգսյանը։  «Սերոբ Սմբաթի Սարգսյանին...
Աղբյուր` Panorama.am
18:00
Կեղծ մակնշումներով օղի և գինի
Բացահայտվել է ապօրինի ձեռնարկատիրության դեպք
Աղբյուր` Panorama.am
17:53
Էրդողանը սպառնում է քրդերին
Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը չի բացառել Սիրիայի հյուսիսում քրդական զինված ուժերի դեմ նոր ռազմական գործողությունները: Ըստ Էրդողանի,...
Աղբյուր` Panorama.am
17:44
Չեմ պատկերացնում, թե ինչի շուրջ պետք է համագործակցենք. Օֆելյա Գրիգորյանը՝ ՀՀ-ի և ադրբեջանական հիդրոլոգների աշխատանքային խմբերի մասին
Բաքվում ԱՄՆ դեսպանը օրերս հայտարարեց. «Մեր ակտիվ աջակցությամբ Ադրբեջանից և Հայաստանից հիդրոլոգների և ինժեներների մի խումբ մշակում է...
Աղբյուր` Panorama.am
17:31
ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի սկզբունքներով համամարդկային համարվող Արցախի ժողովրդի ստեղծած ժառանգությունը շարունակաբար ավերվում է
Պատերազմից 4 տարի անց էլ առաքելության ուղարկումը իրականություն չի դարձել
Աղբյուր` Panorama.am
17:25
Ավինյանի կնոջ հորը Սարգիս Հովհաննիսյանի կողմից հարվածելու հաղորդման առթիվ քրեական վարույթ է նախաձեռնվել
«Քննչական կոմիտեն հաղորդում է  ստացել մի անձի կողմից իրեն հարված հասցնելու վերաբերյալ։ Հաղորդման առթիվ քրեական վարույթ է նախաձեռնվել...
Աղբյուր` Panorama.am
17:16
2024 թվականի ամենասեքսուալ տղամարդը. նրա անունը ծանոթ է շատերին
Հայտնի դերասանը Ջոն Կրասինսկին People-ի կողմից ճանաչվել է ամենասեքսուալ տղամարդը: 45-ամյա արտիստը հանրությանը հայտնի է «Օֆիս»...
Աղբյուր` Panorama.am
17:01
Սերգեյ Ուսնունց. Բանկերը պետք է ճանաչեն հաճախորդներին և առաջարկեն լավագույն ֆինանսական փորձառություն
Հաճախորդների փոփոխվող կարիքներից ու ակնկալիքներից մինչև բանկերի թվային փոխակերպում, հաճախորդների վստահությունից մինչև վաճառքների խթանում,...
Աղբյուր` Panorama.am
16:56
OVIO-ն իր տվյալների մշակման կենտրոնում գործարկում է OVIO Cloud ծառայությունը
OVIO ընկերությունը գործարկել է նոր OVIO Cloud ամպային ծառայությունը, որը կազմված է երկու կլաստերից` G-Cloud և B-Cloud: G-Cloud կլաստերը...
Աղբյուր` Panorama.am
16:56
Ինչու՞ Չապայևի նման գլուխդ տնկած էդ տղերքին մահվան ուղարկեցիր. Էդուարդ Շարմազանովը՝ Փաշինյանին
ՀՀԿ  ԳՄ անդամ  Էդուրադ Շարմազանովը գրում է. «Պատասխանատու վարչապետը չի գոռում Արցախը Հայաատան է և վերջ ու հրաժարվում...
Աղբյուր` Panorama.am
16:53
Նիկոլ Քիդմանը խոսել է Մարտին Սկորսեզեի ֆիլմում նկարահանվելու իր ցանկության մասին
Դերասանուհի Նիկոլ Քիդմանը խոստովանել է, որ կցանկանար խաղալ ռեժիսոր Մարտին Սկորսեզեի ֆիլմում։ Այս մասին նա խոսել է Vanity Fair-ին տված...
Աղբյուր` Panorama.am
16:42
ԱԺ-ում այսօր շարունակվել է օտար տեղերից ներարկված «իրական և պատմական» հայրենիք կեղծ թեզի շուրջ ՔՊ-ական բարբաջանքները. Արտակ Զաքարյան
ՀՀԿ ԳՄ անդամ Արտակ Զաքարյանը գրում է. «Ազգային Ժողովում այսօր շարունակվել է ապազգային ելույթների ու օտար տեղերից ներարկված...
Աղբյուր` Panorama.am
16:24
ՊՊԾ նախկին պետ Սարգիս Հովհաննիսյանը ծեծել է Տիգրան Ավինյանի աներոջը
Այսօր արտակարգ դեպք է տեղի ունեցել «Երևանի ՋԷԿ» ՓԲԸ-ում, որը գտնվում է տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարարության...
Աղբյուր` Panorama.am
16:14
2025 թվականի պետական բյուջեի նախագիծը. միֆ և իրականություն
Ազգային Ժողովում այս անգամ էլ պետական բյուջեի նախագծի քննարկումների ամփոփ պատկերը նույնն էր, ինչ նախորդ հինգ տարիներին․ օրվա իշխանությունը նորից...
Աղբյուր` Panorama.am
15:59
Հադրութում 82 տարեկան կույր կնոջ վրա 16 գնդակի տեղ էր. ադրբեջшնցիների վայրագությունների մասին
«2020 թվականի հոկտեմբերի 10-ին ադրբեջանցիները մտել էին Հադրութ, մոտակա գյուղերը ու սարսափելի դեպքեր են տեղի ունեցել»,- Երևանում...
Աղբյուր` Panorama.am
15:37
Ժամանակավորապես կդադարեցվի Մաշտոցի պողոտայի մի հատվածի երթևեկությունը
Ֆրանսիայի հրապարակի հատումից մինչև Փ. Բուզանդի փողոց
Աղբյուր` Panorama.am
15:18
Հայաստանում շաքարային դիաբետով շուրջ 114 հազար պացիենտ կա
Շաքարային դիաբետի համաշպարհային օրն է
Աղբյուր` Panorama.am
15:11
ՀԱՊԿ-ի գործունեությանը մասնակցության սառեցման հարցում ՀՀ-ի դիրքորոշումը չի փոխվել. Անի Բադալյան
Ռուսաստանում Հայաստանի դեսպան Գուրգեն Արսենյանի մասնակցությունը ՀԱՊԿ երկրների դիվանագետների հետ ՌԴ ԱԳ նախարար Սերգեյ Լավրովի հանդիպմանը չի...
Աղբյուր` Panorama.am
15:10
Առաջիկա օրերին տեղումներ չեն լինի
Երևանում նոյեմբերի 14-ի ցերեկը, 15-ին, 16-ի գիշերը, 17-ին սպասվում է առանց տեղումների եղանակ։ Նոյեմբերի 16-ի և 18-ի երեկոյան ժամերին, 19-ին...
Աղբյուր` Panorama.am
15:01
Կանացի կազմվածքի իդեալական համամասնությունները. Ուսումնասիրություն
Ուսումնասիրությունը ցույց է տվել անսպասելի արդյունքներ։ Գերմանական Կոնստանցի համալսարանի գիտնականները փորձարկել են այն տեսությունը, ըստ որի՝...
Աղբյուր` Panorama.am
14:39
ՔԿ-ում զինծառայողի մահվան փաստով գործ են հարուցել ինքնասպանության հասցնելու հոդվածով
Նոյեմբերի 13-ին՝ ժամը 09:20-ի սահմաններում, ՀՀ ՊՆ ՌՈ բաժնի կարգապահական վաշտում հայտնաբերվել է ՀՀ ՊՆ N զորամասի զինծառայող Նարեկ Խաչատուրի...
Աղբյուր` Panorama.am
14:29
«Էրեբունի» արգելոց-թանգարանը դեռ տնօրեն չունի, հայտնի էլ չէ՝ երբ կունենա
Ուրարտագետ Միքայել Բադալյանն «Էրեբունի» արգելոց-թանգարանի տնօրենի պաշտոնից ազատվել է մայիսի 13-ից։ Լրացել էր նրա պաշտոնավարման...
Աղբյուր` Panorama.am
14:28
Մեքենան գլորվել է ձորը. կա տուժած
Տավուշի մարզային փրկարարական վարչության ճգնաժամային կառավարման կենտրոն այսօր ժամը 10:01-ին  ահազանգ է ստացվել, որ Այգեձոր-Մեհրաբ...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Գրետա Թունբերգ. Երկերեսանիություն ու կեղծավորություն է, որ COP29-ը տեղի է ունենում Ադրբեջանում
12:16 14/11/2024

Գրետա Թունբերգ. Երկերեսանիություն ու կեղծավորություն է, որ COP29-ը տեղի է ունենում Ադրբեջանում

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}