Տարածաշրջան 14:20 22/07/2014

Իրան-Հայաստան գազային համագործակցությունը խորացնելու համար անհրաժեշտ է անվտանգության բարենպաստ միջավայր

Իրանի նավթի նախարարի՝ միջազգային հարցերով տեղակալ Ալի Մաջեդին այսօր իրանական «ԻՍՆԱ» լրատվական գործակալությանը տված հարցազրույցում, անդրադառնալով իրանական գազի՝ Եվրոպա արտահանելու հավանականությանը, մասնավորապես նշել է. «Ժամանակին Մեծ Բրիտանիայի, Գերմանիայի և Ֆրանսիայի հետ գազի արտահանման հարցում պայմանավորվածություն էր ձեռք բերվել, և այդ հարցում որոշակի քայլեր էին ձեռնարկվել, սակայն դեռևս արտահանում տեղի չի ունեցել: Իրանական գազի՝ Եվրոպա արտահանման երեք ճանապարհ կա. 1. Թուրքիա, 2. Իրաք-Սիրիա-Լիբանան և 3. Հայաստան-Վրաստան»:

Նկատենք, որ փոխնախարար Մաջեդին ս.թ. մայիսի 7-ին արած հայտարարության մեջ կրկին նշել էր, որ Իրանը պատրաստ է Հայաստանի տարածքով գազ արտահանել Եվրոպա: Հուլիսի 18-ին Երևանում կազմակերպված մամլո ասուլիսի ընթացքում ՀՀ-ում ԻԻՀ դեսպան Մոհամմադ Ռեիսին ևս անդրադարձել էր Հայաստանի տարածքով գազի արտահանման հավանականությանը:

Վերջին շրջանում մամուլում որոշ հրապարակումներ են թողարկվում, համաձայն որոնց՝ իբր Իրանը Հայաստանին գազի ոլորտում համագործակցության առաջարկներ է անում, իսկ Հայաստանն էլ Ռուսաստանի ճնշմամբ խուսափում է դրանից:

Այնինչ 2007թ.-ից ի վեր Հայաստանն ու Իրանն արդեն իսկ ակտիվ համագործակցում են գազի բնագավառում: Հայաստանն Իրանից ներկրում է գազ, փոխարենը վերադարձնում էլեկտրաէներգիա:

ՀՀ Ազգային վիճակագրական ծառայության կողմից հրապարակված Հայաստանի արտաքին առևտրի ամփոփ ցուցանիշների համաձայն՝ 2013թ. Հայաստանն Իրանից ներմուծել է 57 միլիոն 579,4 հազար ԱՄՆ դոլար արժողությամբ 316 832,8 հազ.խմ. և 1 միլիոն 213,5 հազար ԱՄՆ դոլար արժողությամբ 2 միլիոն 391,6 հազար տոննա գազ:

Իրանի գազի ազգային ընկերության տվյալներով էլ՝ 2007-2012թթ. Ւրանը Հայաստանի էլեկտրաէներգիայի դիմաց 1,5 միլիարդ խորանարդ մետր գազ է տրամադրել:

Իրան-Հայաստան գազատարի կառուցման վերաբերյալ առաջին համաձայնագիրը ստորագրվել է 1992թ. Թեհրանում, իսկ 1995թ. լրացումներ են կատարվել նույն պայմանագրում: Ըստ համաձայնագրի՝ Իրանը պարտավորվում է Հայաստանին գազ մատակարարել 20 տարվա ընթացքում, ևս 25 տարի երկարացնելու իրավունքով: Շահագործման սկզբնական շրջանում ներմուծման ծավալը տարեկան կազմել է 1.1 միլիարդ խմ. գազ, իսկ հետո աստիճանաբար աճել է՝ հասնելով 2.3 միլիարդի. Գազի արտահանման ընդհանուր քանակը պետք է կազմի 36 միլիարդ խմ., որի դիմաց Հայաստանը պարտավորվել է վճարել էլեկտրաէներգիայով (1 խ.մ. դիմաց 3 կիլովատ ժամ): Էլեկտրաէներգիան Իրանին փոխանցվում է երկու հաղորդման գծերով, իսկ երրորդ էլեկտրահաղորդման գծի շինարարությունն ընթացքի մեջ է: Այն կունենա 412 կմ, որից 312-ը Հայաստանի տարածքում: Գազամուղի կառուցման արժեքը կազմել է 220 միլիոն դոլար, որից 100-ը՝ Հայաստանի տարածքում է ծախսվել: Խողովակաշարի տրամագիծը 700 մմ:
Այժմ անդրադառնանք Հայաստանի տարածքով իրանական գազի արտահանման հնարավորությանը:

2013թ. նոյեմբերին Իրանի և «5+1 խմբի» միջև ստորագրված ժնևյան համաձայնագրից հետո առաջացած աշխարհաքաղաքական իրողության պայմաններում իսկապես մեծացավ իրանական գազի արտահանման հավանականությունը և Իրանի իշխանություններն անմիջապես ձեռնամուխ եղան արտաքին տնտեսական հարաբերություններն աշխուժացնելու գործին:

Սակայն քանի դեռ Իրանի և «5+1 խմբի» միջև միջուկային խնդրի շուրջ ձեռք չի բերվել վերջնական համաձայնություն և ամբողջովին չեղյալ չեն հայտարարվել պատժամիջոցները, ապա իրանական գազի արտահանման մասին խոսակցությունները պետք է դիտարկել բացառապես քաղաքական հարթության մեջ:

Մեր կարծիքով, եթե խնդիրը լիներ միայն Ռուսաստանը, ապա Իրան-Հայաստան-Ռուսաստան ձևաչափով գուցե հնարավոր լիներ գազի արտահանման հարցում գալ ընդհանուր հայտարարի: Հաշվի առնելով Իրան-Հայաստան գազատարի առկայությունը՝ անհրաժեշտության դեպքում հնարավոր է արդեն եղած գազատարի կողքով նոր՝ ավելի մեծ տրամաչափի գազատար անցակցնել, քանի որ հորատման դժվարին աշխատանքներն արդեն իրականացվել են:

Սակայն նման խոշոր էներգետիկ ծրագիր իրականացնելու համար նախևառաջ անհրաժեշտ է բարենպաստ անվտանգության միջավայր: Ցավոք սրտի, ԼՂ հակամարտության չլուծված լինելու հանգամանքը, Ադրբեջանի կողմից տարածաշրջանն ապակայունացնելու ջանքերը, Ռուսաստան-Վրաստան չկարգավորված հարաբերությունները և մի շարք այլ գործոններ լուրջ խոչընդոտ են հանդիսանում Հայաստանի տարածքով իրանական գազն արտահանելուն:

Հայտնի իրադարձությունների պատճառով Իրաք-Սիրիա-Լիբանան ճանապարհի գործարկումը գոնե առաջիկա մեկ տասնամյակի կտրվածքով դժվար թե մրցունակ լինի, հետևաբար, ինչպես Իրանի նավթի փոխնախարար Ալի Մաջեդին էր իր հարցազրույցում նշել, առաջիկայում իրանական գազի արտահանման հարմար տարբերակն այնուամենայնիվ մնում է Թուրքիան, իսկ Անկարայի հետ Թեհրանի խնդիրները միանգամայն այլ հարթության վրա են: 

Արմեն Իսրայելյան, իրանագետ



Աղբյուր` Panorama.am
Share |
Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

13:16
Ադրբեջանն Արցախում էթնիկ զտում իրականացնելուց հետո սկսել է տարածքի ազատումը հայկական հետքից. Արմինե Հայրապետյան
«Պատմամշակութային ժառանգության ոչնչացումով աղճատվում է  բնապատմական լանդշաֆտը»,-Երևանում կայացած «Ադրբեջանի ագրեսիայի...
Աղբյուր` Panorama.am
13:10
Սիրանուշ Սահակյան. Խոշտանգումների դեմ պայքար մղող որևէ մեխանիզմ ի վիճակի չի եղել մուտք գործել ու տեսակցել Բաքվում գտնվող հայ գերիներին
«Պաշտոնապես հաստատված է՝ 23 հայեր այս պահին գտնվում են Բաքվում անազատության մեջ, նրանցից 5-ը գերեվարվել են 2020 թվականին, իսկ մնացյալ 18...
Աղբյուր` Panorama.am
12:46
Մեր բանակի սրբագործման մոտեցումը Երրորդ հանրապետության ընթացքում մեծագույն սխալն էր. Նիկոլ Փաշինյան
«Էն էլ ասեմ, որ բանակը, Պաշտպանության նախարարությունը մեր երկրի ամենամեծ հարկատուներից է»,-խորհրդարանում 2025 թվականի պետական...
Աղբյուր` Panorama.am
12:35
Ինչու է Ադրբեջանն այդքան շատ վախենում դատական գործընթացներից
«Ինչու է Ադրբեջանն այդքան շատ վախենում դատական գործընթացներից։ Որովհետև դատական գործընթացում ճշմարտությունը բացահայտվում է...
Աղբյուր` Panorama.am
12:11
Քո գլխին են սարքում, ա՛յ ընկեր՝ Հովիկ Աղազարյա՛ն, դու ջանդ յուղի. Արթուր Խաչատրյան
«Բայց ինչ որ արեց պարոն Ռուբինյանը, արդեն անգերազանցելի է, գիտեք ինչու հիշեց Նաիրի Հունանյանին՝ ասելով «նախկին դաշնակցական»,...
Աղբյուր` Panorama.am
12:10
Գրետա Թունբերգ. Երկերեսանիություն ու կեղծավորություն է, որ COP29-ը տեղի է ունենում Ադրբեջանում
«Ինչո՞ւ ես Բաքվում չեմ։ Շատ պարզ է։ Մեր՝ բնապահպանների ու COP29-ի նպատակները շատ տարբեր են ու հակասում են այն իրականությանը, որը տեղի է...
Աղբյուր` Panorama.am
12:01
Մինչև 2020-ի պատերազմն Արցախում ապրում էր 150 հազար հայ, այսօր՝ 13, ահա թե ինչ պետք է իմանալ Ադրբեջանի մասին. Ստեփանյան
«COP 29-ը Արցախի բռնազավթումից և էթնիկ զտում իրականացնելուց հետո Ադրբեջանում կազմակերպելն ամենավառ ապացույցն է այն ամենի, որ գործ ունենք...
Աղբյուր` Panorama.am
11:57
Գրետա Թունբերգը՝ «Ադրբեջանի ագրեսիայի ազդեցությունը մարդու իրավունքների և շրջակա միջավայրի պաշտպանության վրա» համաժողովին
Շվեդ բնապահպանական ակտիվիստ Գրետա Թունբերգն այսօր Երևանում մասնակցում է  «Ադրբեջանի ագրեսիայի ազդեցությունը մարդու իրավունքների...
Աղբյուր` Panorama.am
11:41
ԱՆԻՖ-ի հետ կապված այդ գործողությունները մեզ համար են անընդունելի. Բաբկեն Թունյան
  «Պետական պարտքը ցույց է տալիս այդ պահին եղած պարտքի չափը: Այս 12 միլիարդ դոլարը, որ դուք նշում եք, մենք չենք զրոյից սարքել 12...
Աղբյուր` Panorama.am
11:36
Իրավաբան. Առնվազն յոթ կին ադրբեջանցիների կողմից ենթարկվել են խոշտանգման, այդ թվում գլխատումների
«COP29-ում Ադրբեջանը ոչ միայն  Greenwashing է անում, այլև peacewashing է անում՝ ցույց տալու, որ այն էթնիկ զտման ենթարկած...
Աղբյուր` Panorama.am
11:25
Հայաստանը շատ խոցելի է կլիմայի փոփոխության ազդեցությունների հանդեպ. Իրինա Ղափլանյան
«Հայաստանը շատ խոցելի է կլիմայի փոփոխության ազդեցությունների հանդեպ, արդեն 1.3 աստիճանի աճ ենք գրանցել ջերմաստիճանում, որն ամեն...
Աղբյուր` Panorama.am
11:05
ՈՒՂԻՂ. Մեկնարկեց «Ադրբեջանի ագրեսիայի ազդեցությունը մարդու իրավունքների և շրջակա միջավայրի պաշտպանության վրա» թեմայով համաժողովը
Երևանում մեկնարակել է «Ադրբեջանի ագրեսիայի ազդեցությունը մարդու իրավունքների և շրջակա միջավայրի պաշտպանության վրա» խորագրով...
Աղբյուր` Panorama.am
10:59
Ձեզ փաստացի ոչ փողոցում են ընդունում, ոչ էլ Աժ-ում եք ձեզ հարմարավետ զգում. Թունյանը՝ ընդդիմությանը
«2021 թվականից  մինչև այսօր դուք ինչո՞վ եք զբաղվել։ Հիշում եմ, որ դուք եկել եք սեփական օրակարգով ու ձեր խոստումը մեզ հեռացնելն էր,...
Աղբյուր` Panorama.am
10:55
Սիրելի քաղաքացիներ, շնորհավորում եմ, դուք ունեք աշխարհում ամենաթանկ վարձատրվող մշակույթի գործիչը՝ դաշնակահար նախագահը. Քրիստինե Վարդանյան
«Էս ամբիոնից քիչ առաջ խոսում էր մարդ, ով դատարանի որոշմամբ պետք է զրպարտության մեղադրանքով պետք է ներողություն խնդրի։ Ուղղակի պետք է...
Աղբյուր` Panorama.am
10:38
Երբ ընդդիմությունը քպ նիստ է կազմակերպում
«Այսօր մեզ այս մադատները պետք են, որպեսզի իշխանությունների ծրագրերը խափանենք ու դա ժոովրդին ցույց տանք», ասում է ԱԺ...
Աղբյուր` Panorama.am
10:36
Կնոջ ահազանգը 3 տարի անց. Տղամարդն իրեն տարել է Երևանի մոթելներից մեկն ու բռնաբարության փորձ արել
Նոյեմբերի 7-ին արտառոց դեպք է տեղի ունեցել Երևանում։ Shamshyan.com-ի փոխանցմամբ, ներքին գործերի նախարարության ոստիկանության համայնքային...
Աղբյուր` Panorama.am
10:20
Հոլանդը կարող է հեռանալ «Մանչեսթեր Սիթիից»
Կատալոնական «Բարսելոնան» տրանսֆերային շուկա դուրս կգա 2025 թվականի ամռանը՝ փոխարինող գտնելու լեհ լեգենդար ռմբարկու Ռոբերտ...
Աղբյուր` Panorama.am
10:08
Աննա Հակոբյանն օգնության է շտապում Նազենի Հովհաննիսյանին
Նիկոլ Փաշինյանի կինը՝ Աննա Հակոբյանը ֆեյսբուքյան գրառմամբ օգնության է շտապել Երևանի Նորաձության Շաբաթի շրջանակում քննադատությունների...
Աղբյուր` Panorama.am
09:50
«Ալ Ջազիրա». Գազայում մեկ ամսվա ընթացքում մարդասիրական կազմակերպություների 20 աշխատակից է սպանվել
Գազայի հատվածում իսրայելական զորքերի կողմից վերջին մեկ ամսվա ընթացքում սպանվել է առնվազն 20 մարդասիրական օգնության կազմակերպությունների...
Աղբյուր` Panorama.am
09:47
Ինչպե՞ս կարելի է էսքան խաբել, մոլորեցնել ժողովրդին, ինչպե՞ս. Մենուա Սողոմոնյանը՝ Շիրակ Թորոսյանին
ԵՊՀ նախկին դասախոս, «Հայաքվե»  նախաձեռնության անդամ Մենուա Սողոմոնյանը, արձագանքելով երեկ խորհրդարանում քաղաքական ճամբարներ...
Աղբյուր` Panorama.am
09:35
Պավել Պրիլուչնիի մեկամյա որդին հայերեն է խոսում
Ռուս հայտնի դերասան Պավել Պրիլուչնին Դուբայում է կնոջ՝ դերասանուհի Զեփյուռ Բրուտյանի, մեկամյա որդու՝ Միքայելի, զոքանչի՝ Գայանե Սողոմոնյանի հետ։...
Աղբյուր` Panorama.am
09:19
«Ժողովուրդ». Կենտրոնի թաղապետարանի պաշտոնյաների քրեական գործով մի կին է անցնում
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. ««Ժողովուրդ» օրաթերթին հասած տեղեկությունների համաձայն՝ Կենտրոնի թաղապետարանի...
Աղբյուր` Panorama.am
09:17
«Հրապարակ». ՔՊ-ականները հարմար թեկնածու չունեն, ուզում են ժամանակ ձգել Գյումրիում
«Հրապարակ» թերթը գրում է. «ՔՊ վարչության նիստում նախօրեին քննարկվել է Գյումրիում ստեղծված իրավիճակը: Թեպետ իշխանությունը...
Աղբյուր` Panorama.am
09:15
Սուրենյանցը՝ Պապիկյանին. Անուններ հրապարակեք
Քաղաքագետ Սուրեն Սուրենյանցը, անդրադառնալով նախօրեին խորհրդարանում պաշտպանության նախարարի պաշտոնը զբաղեցնող Սուրեն Պապիկյանի հայտարարությանը,...
Աղբյուր` Panorama.am
09:11
«Փաստ». ՀՖՖ-ն դիմել է ուժային կառույցներին, որ անվտանգության հավելյալ միջոցառումներ կիրառվեն
«Փաստ» թերթը գրում է. «Այսօր Երևանի Վազգեն Սարգսյանի անվան «Հանրապետական» մարզադաշտում կկայանա ՈւԵՖԱ Ազգերի...
Աղբյուր` Panorama.am
09:11
Ազգային հավաքականն այսօր ծանր վիճակի մեջ է. Գլխավոր մարզչի պաշտոնակատար
Այսօր Երևանի Վազգեն Սարգսյանի անվան «Հանրապետական» մարզադաշտում կկայանաԱզգերի լիգայի 5-րդ տուրի Հայաստան - Ֆարերյան կղզիներ հանդիպումը։
Աղբյուր` Panorama.am
09:07
ԱՄՆ-ում բացվում են նոր հորիզոններ հայկական օրակարգը առաջ մղելու հարցում. Սուրեն Սարգսյան
«Թրամփի ապագա վարչակազմը շատ արագ է ձևավորվում. Նախանշվում են հիմնական արտաքին քաղաքական մոտեցումները: Կան նաև հայամետ...
Աղբյուր` Panorama.am
09:04
«Ժողովուրդ». ՔՊ-ական լռակյաց պատգամավոր Տաթևիկ Գասպարյանը ունեցվածք է կուտակում
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. «ՔՊ-ական այս պատգամավորի համար էլ հեղափոխությունը արգասաբեր էր: ԱԺ ՔՊ խմբակցության պատգամավոր...
Աղբյուր` Panorama.am
09:03
«Փաստ». ՀՀ իշխանություններն որոշել են որոշակի թայմաութ վերցնել՝ իրենց ապագա գործողությունները հասկանալու համար
«Փաստ» թերթը գրում է. ««ՀՀ որևէ պաշտոնատար անձ Բաքվում անցկացվող COP29 միջոցառմանը մասնակցելու համար չի գրանցվել:...
Աղբյուր` Panorama.am
09:03
Նոյեմբերի 14-ին փոխանակման կետերում դոլարի փոխարժեքը աճել է, եվրոյինը և ռուբլունը՝ նվազել
ՀՀ բանկերում այսօր՝ նոյեմբերի 14-ին ժամը 08:45-ի դրությամբ, ԱՄՆ դոլարի առքի միջին փոխարժեքը կազմում 385.22 դրամ՝ նախորդ օրվա վերջի համեմատ...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Գրետա Թունբերգ. Երկերեսանիություն ու կեղծավորություն է, որ COP29-ը տեղի է ունենում Ադրբեջանում
12:16 14/11/2024

Գրետա Թունբերգ. Երկերեսանիություն ու կեղծավորություն է, որ COP29-ը տեղի է ունենում Ադրբեջանում

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}