Ձեր վստահելի աղբյուրը

Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանում «Փերինչեքն ընդդեմ Շվեյցարիայի» գործով Հայաստանը ներկայացնող, Լոնդոնի «Doughty Street» փաստաբանական պալատի փաստաբաններ Ամալ Քլունին և Ջեոֆրի Ռոբերթսոնը հանդես են եկել համատեղ հայտարարությամբ՝ նախօրեին ՄԻԵԴ կողմից Փերինչեքի գործով վճռի հրապարակումից հետո։

Փաստաբանները հայտարարության մեջ ողջունում են, որ ՄԻԵԴ-ը վճռում հավանության արժանացրեց Դողու Փերինչեքի և Շվեյցարիայի միջև գործին որպես երրորդ կողմ ներգրավված Հայաստանի կառավարության օգտին բերված իրենց փաստարկները:

«Որոշումը հաղթանակ է Հայաստանի համար»,-ասվում է «Doughty Street» փաստաբանական պալատի պաշտոնական կայքում տարածված հայտարարության մեջ։

«ՄԻԵԴ-ը որոշեց, որ որ խոսքի ազատությունը ենթակա չէ սահմանափակման, եթե այն չի սերմանում բռնություն կամ ռասայական ատելություն: Այսպիսով, շվեյցարական իշխանությունները չպետք է հետապնդեին Փերինչեքին, քանի որ թուրքերենով արված նրա դատարկախոս հայտարարությունը բացարձակապես չէր կարող որևէ ազդեցություն ունենալ Շվեյցարիայում սոցիալական ներդաշնակության և ռասաների միջև հարաբերությունների վրա»,-ասվում է հայտարարության մեջ։

Նշվում է, որ Հայաստանը միջամտել էր գործին միայն մեկ պատճառով․ դատարանի ստորին պալատը կասկածի տակ էր դրել այն փաստը, որ 1915թ․-ին հայերի նկատմամբ տեղի էր ունեցել ցեղասպանություն։

«Որպես փաստաբաններ, մենք ձգտել ենք ուղղել այս կոպիտ  սխալը, և ՄԻԵԴ Մեծ պալատն այն արեց։ Այս վճիռը չի վիճարկում հայոց ցեղասպանության փաստը․ 10 դատավորներ նշել են, որ այս հարցը չպետք է ընդհանրապես քննարկվեր, մինչդեռ 7 դատավորներ հայտարարել են, որ «հայոց ցեղասպանությունը հստակ հաստատված պատմանական փաստ է»,-ասվում է Քլունի-Ռոբերթսոն հայտարարության մեջ։

Վճիռը նաև վերահաստատում է հայերի՝ Եվրոպական իրավունքով պահպանվող իրենց արժանապատվության նկատմամբ հարգանքի և պաշտպանության իրավունքը, այդ թվում՝ այն շրջանակներում, որն առնչվում է օսմանյան թուրքերի կողմից հայերի ռասայի շուրջ կեսի ոչնչացման հետևանքով վնաս կրած հայկական համայնքի ինքնությանը (պարբերություն 227):

Արտահայտվելու ազատության կարևորությունը վերահաստատող Դատարանի այս վճիռը կարևոր հետևանքներ կունենա նաև Թուրքիայի համար, որը Եվրոպական դատարանում ներկայացված պետությունների շրջանում խոսքի ազատության ամենավատ ցուցանիշներն ունի: Թուրքիան այլևս չի կարող արդարացնել Հրանտ Դինքի նմաններին քրեական հետապնդման ենթարկելը. անձինք, ովքեր գրելով Հայոց ցեղասպանության իրականության մասին՝ Քրեական օրենսգրքի 301-րդ հոդվածի հիմքով մեղադրվում են «թուրքական ինքնությունը վիրավորելու» մեջ:

Փերինչեքի գործով արված մեկնաբանությունների համաձայն՝ այս հետապնդումները ամբողջությամբ հակասում են Մարդու իրավունքների եվրոպական կոնվենցիայի 10-րդ հոդվածով ամրագրված խոսքի ազատության երաշխիքներին:

«Մենք կոչ ենք անում Թուրքիային՝ վերացնել հոդված 301-ը և դադարեցնել դրանով պայմանավորված չարամիտ հետապնդումները: Փերինչեքը սադրիչ է, նրան չպետք է դարձնել նահատակ, ինչին նա այդքան ձգտում է։ Նշենք, որ դատարանը մերժել է Փերինչեքի՝ 120 հազար եվրո փոխհատուցման պահանջը և նրան պարգևել ոչինչ՝ նույնիսկ իր իրավաբանական ծախսերը»,-նշվում է հայտարարության մեջ։

Փաստաբաններն անդրադարձել են նաև ՄԻԵԴ վճռին բրիտանական մամուլի արձագանքներին, որոնցում խեղաթյուրվել է փաստերը։ Օրինակ The Telegraph-ը նյութը վերնագրել է որպես «Հարված Ամալ Քլունիին»։

Փաստաբանները նշում են, որ իրենք ներկայացրել են Հայաստանը որպես երրորդ կողմ, որը մտահոգված էր ապահովել այն, որ հայոց ցեղասպանությունը Եվրոպայի մարդու իրավունքների դատարանի կողմից կասկածի տակ չդրվեր, ինչը արվել է։

Նշվում է, որ իրենք դիրքորոշում չեն հայտնել Փերինչեքի մեղավորության կամ անմեղության վերաբերյալ։

«Միակ «հարվածն» ուղղված էր պատասխանող պետությանը, այսինքն՝ Շվեյցարիային` քրեական հետապնդում իրականացնող պետությանը, ում նրանք չէին ներկայացնում, ինչպես նաև Թուրքիային, որն այլևս չի կարողանա մեջբերել Եվրոպական դատարանի վճիռը, երբ ցանկանա կասկածի տակ դնել Հայոց ցեղասպանությունը»,-ասվում է հայտարարության մեջ: