Փլատակ դարձած դպրոցը. 10 տարի փայտե տնակներում, հետո` խոնավ ու բորբոսնած պատերով շենքում
ՀՀ Լոռու մարզի Յաղդանի հիմնական դպրոցի շենքը 1988-ի երկրաշարժի ժամանակ ամբողջությամբ փլուզվել է: Երկրաշարժն իր հետ տարավ դպրոցական շենքը` փոխարենը մնացին փայտե տնակներ, որտեղ երեխաները շարունակում էին կրթություն ստանալ: Փայտե տնակները որպես դպրոց ծառայեցին ուղիղ 10 տարի:
Միայն 1999 թվականին դպրոցի համար ոչ տիպային շինություն կառուցեցին: Շենքը դպրոց համարել հնարավոր չէ, փոքրիկ սենյակներով, պանելների վրայից արված թեթև կոսմետիկ նորոգումով շինությունն այսօր արդեն շատ վատ պայմաններ ունի:
«Այն ժամանակ, որպեսզի փայտե տնակներից դուրս գանք, հարմարեցված շենք կառուցեցին: Դասարանները շատ փոքր են, տանիքը հիմնավերանորոգման կարիք ունի, ընդհանուր դպրոցը խոնավ է, պատուհանները փոխելու անհրաժեշտություն կա, ամբողջությամբ քայքայված են: Մուտքի դուռն էլ է վատ վիճակում: Հազար ու մի խնդիրներ կան, հիմնանորոգման համար էլ մեծ գումար է պահանջվում, ժամանակին շենքը պանելներով հավաքել են, բայց գաջով չեն սվաղել, միայն վրայից թեթևակի ներկել են»,- ասում է դպրոցի տնօրեն Անահիտ Սիմոնյանը:
Դպրոցի շենքին կից փայտե տնակները ևս օգտագործում են, մեկում գրադարանն են տեղավորել, մյուսում` ճաշարան, խոհանոց և ֆիզկուլտուրայի դասարանը: Սպորտդահլիճ դպրոցը չունի, տնօրենի խոսքով, առաջնային է գոնե այդ ֆիզկուլտուրայի սենյակի վերանորոգումը: Փայտե կառույցների հատակը փտել է և հիմքը նստում է:
Նախնական ռազմական պատրաստության առարկայի համար էլ փոքրիկ սենյակ են առանձնացրել: Ճիշտ է` ռազմական իրեր չունեն, բայց մեթոդական պաստառներով պարապում են:
Զուգարանները դռները ևս փոխելու անհրաժեշտություն կա: Դպրոցական գույքը սովետական ժամանակաշրջանից է մնացել ու մաշված է: Պահարաններն ու նստարաններն ամբողջությամբ պետք է փոխվեն:
Տնօրենի խոսքով, ամբողջ դպրոցում երկու նորմալ գրատախտակ ունեն. «Գրատախտակներն ահավոր վիճակում են, չգիտեմ ինչ նյութից է, որ կավիճով գրում ենք, չի գրվում: Մեզ մի կազմակերպություն շատ շուտ ներկ էր տրամադրել, ներկել էինք, բայց ժամանակի ընթացքում թափվեց, հիմա կարելի է ասել գրատախտակ չունենք»:
Շենքի տանիքը շատ վատ վիճակում է եղել, անձրևաջրերի ժամանակ կաթել է, բայց դպրոցի միջոցներով կարողացել են մասնակի վերանորոգում անել: Չգիտեն նորից կկաթի, թե` ոչ, դրանից հետո դեռ անձրևներ չեն եղել:
Դպրոցի աշակերտների թիվը քիչ է, իսկ պահպանման ֆոնդով միայն կարողանում են աշխատավարձերը վճարել ու չեն կարողանում շենքը վերանորոգել:
Դպրոցը փայտով են տաքացնում, քանի որ սենյակները փոքր են, այդ հարցը հեշտությամբ է լուծվում: Գյուղը գազաֆիկացված է, բայց դպրոցում գազ դեռ չունեն, ֆինանսական պայմաններից ելնելով հնարավոր չէ: «Շենքի խոնավության պատճառով ջեռուցումը կարգին չի ապահովում, խոնավ են պատերը, շուտ ցնդում է: Հատկապես ոչ արևային կողմում պատերը բորբոսնել են, փորձել են ներքին ջրահեռացում անել»,- ասում է տնօրենը:
Յաղդանի հիմնական դպրոցում սեպտեմբերին սովորում էր 26 աշակերտ, բայց նոյեմբերին աշակերտներից մեկի ընտանիքը տեղափոխվել է Ստեփանավան, մնացել են 25-ը. «Մեծամասամբ, գյուղից հեռանում են, դե հիմա ամբողջ Հայաստանից են գնում… Գյուղում հիմնականում տեղաբնակ ծերերն են մնում, շատերն են գնացել»:
Այս տարի դպրոցն ընդունել է 3 աշակերտ, ավարտել են 3-ը: «Աճ չի եղել, բայց այս ուսումնական տարում մեկը կավարտի, չորսը կընդունվեն»,- ասում է Անահիտ Սիմոնյանը:
Դասարանները կոմպլեկտավորել են, երկկազմ են, տնօրենը փորձել է այնպես անել կոմպլեկտավորումը, որ աշակերտները հնարավորինս քիչ տուժեն դրանից: Հիմնականում դժվարանում են բնագիտական առարկաներից: Տնօրենի խոսքով, ուսուցիչները շատ են դժգոհում ուսուցման այս ձևից, բայց քանի որ երեխաները շատ չեն, կարողանում են հարմարեցնել ու պարապել:
Անահիտ Սիմոնյանի խոսքով, դպրոցն այսօր առաջնային երկու խնդիր ունի, կոմպլեկտավորած դասարաններն ու շտապ վերանորոգման անհրաժեշտություն ունեցող շինությունը:
Գյուղական դպրոցների մասին շարքի նախորդ պատմությունները՝
Հիմքերն անձրևաջրերով են լցվում, տանիքը` կաթում, հատակը քանդված է… Վերիշենի դպրոցը
Թասիկի դպրոցը` առանց դպրոցական շենքի, 14 աշակերտով
Քանդված տանիքով դպրոցը. Տնօրենը հնամաշ պատուհաններին մի կերպ ապակի է գցում ու ցելոֆաններ փակցնում
Քանդված հատակ, փտած դռներ, առաստաղից երևացող գերաններ և մութ դասասենյակներ. Կուտականի դպրոցը
Դպրոցը՝ նախկին կոլխոզի շենքում. Սալվարդում ընդամենը 15 աշակերտ կա
«Կոմպլեկտավորած դասարանում ուսման որակի հերն անիծվում է». Դպրոցի տնօրենը զենքերը վայր չի դնում
Պատուհանից այն կողմ` ցելոֆաններ երկնքի փոխարեն. Սորիկի աշակերտների երազանքն ու իրականությունը
Դպրոցը՝ վթարային շենքում. Դաշտադեմում մի քանի օրից ընդամենը ինը աշակերտ կմնա
Քայքայված պատեր ու ծակ լուսամուտներ. Վաղատինի դպրոցը
Յոթ աշակերտով դպրոցը, Աճարկուտում քիմիայի լաբորանտն արդեն 15 տարի հայոց լեզու է դասավանդում