Ձեր վստահելի աղբյուրը

Տավուշի մարզի սահմանամերձ Բարեկամավան գյուղի աշակերտների ամենամեծ երազանքը դպրոցի բակում անհոգ խաղալն է: Վտանգը, որ ֆուտբոլի գնդակը վեր բարձրանալիս չի վերադառնա զենքի գնդակի տեսքով, ամեն պահի կախված է օդում:

«Երեխաները նույնիսկ բակում չեն կարողանում խաղալ: Իսկ այդ առարկան երեխաներին շատ է պետք: Առողջ սերունդ մեծանալու համար պետք է ֆիզիկական պատրաստվածություն անցնեն: Բացի այդ, երեխաներին խաղը հրապուրում է, իսկ մեր երեխաները զրկված են դրանից»,- նշում է դպրոցի տնօրեն Աստղիկ Ազատյանը:

Միջնակարգ դպրոցի շենքը հակառակորդի ուղիղ նշառության տակ է: Իսկ դա խնդիրներից միայն մեկն է:

Դպրոցի շենքը 1983 թվականի կառույց է, ասում է տնօրեն Աստղիկ Ազատյանն ու հավելում. «Խորհրդային միության լճացման տարիներն էին, կարելի է ասել վեճով, այս դպրոցը շահագործման է հանձնվել, բայց պիտանի չի եղել շահագործման համար: Մենք նկուղային հարկում ապաստարան ունենք, որտեղ ոչինչ չի աշխատում, ինչը շատ կարևոր է: Դպրոցի դիրքն այնպիսին է, որ գտնվում է ադրբեջանցիների ուղիղ նշանառության տակ: Դիպուկահարի նշանառության տակ է հատկապես սպորտ դահլիճը»:

1997 թվականին դպրոցը մասամբ վերանորոգվել է տնօրենի մեծ ջանքերի շնորհիվ. «Այնքան գումար ծախսեցի` գնալով-բողոքելով: Մի կերպ համաձայնեցին, որ գոնե սպորտ դահլիճի պատը կառուցենք: Նախկինում ապակե պատ էր, ամբողջովին փչացել էր: Մասամբ միայն այդ պատը կառուցեցինք, իսկ դահլիճի մեծ պատուհաններն այդպես էլ չփոխվեցին` փեղկերը քանդված են, հին: Այդտեղ առհասարակ դաս անել չի լինում: Կրակում են, երեխաները ներսում խաղում են»:

Շենքի տանիքը շիֆերապատ է, քամիների ու կրակոցների հետևանքով պարբերաբար վնասվում է. «Հիմա որտե՞ղ եք շիֆերից տանիք տեսնում: Կաթոցներ են լինում, պատերին էլ հետքերը կան: Մեռա ասելով, գոնե մենակ տանիքը փոխեք, մնացածն էլ հովանավոր կճարեմ, ամեն տարի մի կաբինետը կվերանորոգեմ: Միայն տանիքն ու սպրոտդահլիճը պետք է շտապ վերանորոգել: Ուրիշ բան չեմ ուզում»:

Դպրոցը կաբինետներ շատ ունի, Աստղիկ Ազատյանի խոսքով, մասնագիտացված դասասենյակներում ավելի լավ են դասերն անում: Ուսուցիչների խնդիր Բարեկամավանում չունեն, սակայն մի քանի առարկաները դրսից եկող մասնագետներն են պարապում: Դրսից են գալիս անգլերենի և ռուսերենի ուսուցիչները:

«Շաբաթվա մեջ երեք օրով գալիս են, գնում: Անձնական կապերով մի կերպ համոզել եմ: Ասում են` մրցույթ գրեք: Որ մրցույթ գրենք, ո՞վ է գալու այստեղ: Ամսական 60 հազար դրամի համար ո՞վ պիտի գա հասնի գյուղ, աշխատի կրակոցի տակ»,- ցավով նկատում է նա:

Ձևականորեն դասարանները կոմպլեկտավորել են, բայց առանձին են պարապում: Կոմպլեկտավորած միայն դրսից եկած ուսուցիչներն են անում դասերը:

«Ովքեր այս գյուղից են, առանձին պարապում են, եթե պետք է երեխային: Ուսուցիչներ կա, որ անում են, ուսուցիչներ էլ կան, որ զլանում են»,- ասում է տնօրենը:

Դպրոցի աշակերտների թիվը շատ է պակասել: Այն ժամանակ, երբ աշակերտ էր տնօրենը, դպրոցը խարխուլ ու հին շենքում էր, որտեղ նույնիսկ նստարան չի եղել, երեք աշակերտով մի նստարանի են նստել:

«Հիմա, փառք Աստծո, նստարաններ կան, կաբինետներ կան… բայց աշակերտներ չկան: 70-ականների աշակերտների թիվը 360 էր, իմ դասարանում միայն 36 աշակերտ կար, իսկ այսօր ամբողջ դպրոցում ընդամենը 30 աշակերտ կա: Էլ դրանից այն կողմ ի՞նչ ասեմ: Ուրեմն պատճառ կա, չէ՞: Ով կուզի իր հայրենի հողը լքի, իր հարազատ գյուղը թողնի, գնա»,- հարցնում է Աստղիկ Ազատյանը:

Բարեկամավանում մարդիկ անասնապահությամբ և հողագործությամբ են զբաղվում. «Օրերը տաքացել են, մարդիկ հեն ա անասունները դուրս են արել, բայց էլի կրակում են: Եղբորս վրա էլ են երեկ կրակել, մի կով ունի, տարել է դաշտը, կրակել են: Բարեբախտաբար, չի կպել: Գյուղացու աշխատանքը դա է, նույնիսկ ջուր չունենք, որ հողագործությամբ զբաղվենք: Բայց դե, ամեն բան անում ենք, որ գոյատևենք»:

Սահմանամերձ գյուղերում ոչ պատերազմ է, ոչ խաղություն:

«Պատերազմի սլաքն անընդհատ մեր գլխավերևում կախված է»,- նշում է տնօրենն ու հավելում. «Դպրոցը նորմալ ֆինանսավորում են: Նրանք էլ մեղավոր չեն, այդ կողմից շնորհակալ եմ: Բայց պետք է ոչ թե ֆինանսավորման հարցը լինի, այլ երեխաները շատ լինեն: Մենք մի կերպ բավարարում ենք դպրոցի ծախսերը: Պետք է անես, քո գյուղն է, հնավաոր չէ չանել: Բայց ցավալի է, որ մեր երեխաներն այդքան քիչ են: Դա է մեր ամենամեծ խնդիրը»:

Տնօրենը նաև հպարտանում է, դպրոցում կրթությունը բարձր մակարդակի վրա է, երեխաներն առանց կրկնուսույցների մոտ հաճախելու բուհեր են ընդունվում: Դպրոցի անցածով գնում, ընդունվում են: Գրեթե ամեն տարի ունենում են նոր ուսանողներ:

Զրույցի վերջում, երբ հարցնում եմ` ի՞նչ կավելացնեք, դպրոցի տնօրենը մի պահ լռում է և ասում. «Կուզենամ խաղաղություն լինի: Էդքան բան»:

«Գյուղի դպրոցը» շարքը՝

Անկախության 1-ին տարեդարձին բացված կիսակառույց դպրոցն այս 23 տարում կիսակառույց էլ մնացել է

Տուն հիշեցնող շենքով և 16 աշակերտով. Դդմասարի դպրոցը

Պատուհանները փշրված են, հատակը՝ ավերված. Ազատամուտի դպրոցը

Կարկատան արած տանիքով ու բետոնե հատակով. Սվերդլովի դպրոցը

Հիվանդանոցի համար նախատեսված շենքում, 15 աշակերտով և օդում կախված` Տալվորիկի դպրոցը

Արծվաբերդի դպրոցը` գյուղապետարանի նախկին, վթարային շենքում

5.5 դասարանով և աշակերտներին նվիրված ուսուցիչներով սահմանամերձ դպրոցը

7 աշակերտ` 3 ընտանիքից, 4 դասարանով և խարխուլ շենքով դպրոցը