Ձեր վստահելի աղբյուրը

Ադրբեջանցիները կմնան ՌԴ-ում, կտեղափոխվեն Բելառուս կամ Ղազախստան, սակայն չեն վերադառնա: Նրանք կփորձեն դիմակայել ծանր ժամանակներին, կջանան այլ աշխատանք գտնել, նոր որակավորումներ ստանալ այլ բնագավառներում, քանի որ քաջ գիտակցում են` Ադրբեջանում շատ ավելի բարդ կլինի աշխատանք գտնել, քան թե Ռուսաստանում: Այս մասին ադրբեջանական Minval.az կայքի հետ զրույցում հայտարարել է տնտեսագետ, փորձագետ Նաթիգ Ջաֆարլին:

«Հիմնական խնդիրն այնուհանդերձ այլ է: Կախված նրանից, թե ՌԴ-ում որքան կսրվեն տնտեսական խնդիրները և բնակչության եկամուտները կսկսեն նվազել` ըստ այդմ էլ կկրճատվեն այն նյութական միջոցները, որ ադրբեջանցիները ՌԴ-ից փոխանցում էին Ադրբեջանի իրենց հարազատներին: Իսկ այս հանգամանքը պոտենցիալ սպառնալիք է երկրի շրջանների համար, որտեղ կաճի սոցիալական լարվածությունը»,- ընդգծել է տնտեսագետը:

Նա նաև նշել է, որ երկրի գլխավոր ֆինանսական փաստաթուղթը` բյուջեն, բավականին արագ է ընդունվել. «Մենք հեռուստատեսությամբ` բանավեճեր, սուր քննարկումներ խորհրդարանում այդպես էլ չտեսանք: Ամեն ինչ անցավ, ինչպես միշտ` հանդարտ ու պաշտոնական: Ցավոք, ամեն տարի մենք ականատես ենք լինում բյուջեի ընդունման հենց նման մոտեցմանը: Երկրի բյուջեն վերջինիս զարգացման վեկտորն է առաջիկա 1-2 տարիներին, սակայն Ադրբեջանում դեռևս չի հաստատվել նմանօրինակ մոտեցում»:

Նրա խոսքերով` Ադրբեջանում բացակայում է ծրագրային-նպատակային մոտեցումը բյուջե պլանավորելիս. «Մենք հաճախ ենք լսում այն մասին, թե ինչպես են մեզ մոտ միլիարդավոր մանաթներ տրամադրվում ինչ-որ նախագծերի, սակայն որևէ մեկը մեզ չի ասում` արդյոք ինչ որակական փոփոխությունների են հանգեցնելու այդ փոխանցումները, ինչպիսի նպատակներ է իր առջև դրել պետությունը նման որոշումներ ընդունելիս»:

Անդրադառնալով մեկ բարելը 90 ԱՄՆ դոլար նավթի գնի պայմաններում բյուջեի ձևավորման խնդրին` փորձագետն ասել է, որ երկրի ղեկավարությունը հույսը դրել է Նավթային ֆոնդի պահուստային միջոցների վրա: Նա նկատել է, որ ըստ իշխանությունների տրամաբանության` եթե նավթի գինն անկում չապրի գալիք տարում, ապա բյուջեի հետ խնդիրներ չեն ծագի:

Ջաֆարլիի կարծիքով` ամենայն հավանականությամբ, այդպես էլ կլինի` շնորհիվ Նավթային ֆոնդի պահուստային գումարների կամ տրանսֆերների, որոնք աճում են:

«Երկրի ողջ բյուջեի 53 տոկոսը Նավթային ֆոնդից ուղիղ տրանսֆերներ են, իսկ բյուջեի ուղիղ կախվածությունը նավթային շահույթներից կազմում է 66 տոկոս, սակայն կա նաև անուղղակի կախվածություն նավթադոլարներից. դրանք այն ձեռնարկություններն ու կազմակերպություններն են, որոնք սպասարկում են նավթային սեկտորը, և սրանց եկամուտը ևս ձևավորվում է շնորհիվ նավթային շահույթների: Իսկ եթե ամփոփենք այս բոլոր սեկտորները, ապա կստացվի, որ մեր բյուջեի ավելի քան 75 տոկոսը կախված է նավթային եկամուտներից»,- նշել է տնտեսագետը:

Համաձայն նրա խոսքերի` ստեղծված իրավիճակում երկրի ղեկավարությունը պետք է որ բավականին լրջորեն մոտենար նավթի գնի կանխատեսումներին, սակայն նա որոշեց չխախտել բյուջեի ձևավորման «ավանդույթները»:

«Ըստ էության, ֆինանսների նախարար Շարիֆովն իրավացի է, երբ ասում է, թե բյուջեն ցանկացած դեպքում կատարվելու է:
Սակայն խնդիրներ ծագելու են Նավթային ֆոնդի եկամուտների հետ կապված, իսկ ընդհանուր առմամբ` լուրջ խնդիրներն ի հայտ կգան 2016-ից, երբ նավթի գինը կմնա ընթացիկ աստիճանին: Նավթային ֆոնդին փոխանցումները կհասնեն նվազագույնի: Ադրբեջանի իշխանությունների հանգստությունը կարելի է բացատրել լոկ ռեզերվների առկայությամբ, որոնք էլ, սակայն, իրենց հերթին հավիտենական չեն, ենթակա են սպառվելու: Ռեզերվները «կուտեն» 2 տարիների ընթացքում, այնուհետև մեզ սպասվում են բարդ ժամանակներ: Եթե կառավարությունն իրոք ցանկանար շրջանցել դրանք, ապա այժմ արդեն քայլեր կնախաձեռներ»,- նշել է փորձագետը:

Բացի այդ, փորձագետը շոշափել է ՌԴ-ի դեմ ուղղված պատժամիջոցների` Ադրբեջանի վրա այս կամ այն կերպ ազդեցության հարցը: Նրա կարծիքով` երկրի գյուղատնտեսության ներուժը բավարար չէ ներքին ու ռուսական շուկան զուգահեռաբար ապահովելու համար: Տնտեսագետը նկատել է, որ ադրբեջանական գյուղատնտեսական արտադրանքի` ՌԴ արտահանման ծավալների ընդլայնման մասին խոսելը դեռ չափազանց վաղաժամ է, քանի որ ընդամենը մի քանի ամիսների ընթացքում ծավալների այդչափ աճը պարզապես անհնարին է:

Նյութեր թեմայի շուրջ`
«World Oil Outlook 2014». Ադրբեջանում նկատվում է նավթարդյունահանման խիստ անկում
Ո՞ւր է կորել Ադրբեջանի նավթային հիմնադրամի դրամական մուտքերի 60 տոկոսը. Haqqin.az