Հայաստան, աշխատավոր ու կենցաղ… Մհեր Աբեղյան (լուսանկարներ)
Հայաստանի ժողովրդական նկարիչ Մհեր Աբեղյանը (ծնվել է 1909 թ., Վաղարշապատ) այն հայ արվեստագետներից է, որոնք ակտիվորեն նպաստել են խորհրդային շրջանի հայ կերպարվեստի զարգացմանը:
Նրա հայրն է անվանի գիտական, հայագետ Մանուկ Աբեղյանը:
Մանուկ Աբեղյանի դիմանկարը
Հայրենի քաղաքին նվիրաբերած ստեղագործությունների հիման վրա նկարչի կենդանության օրոք`1990 -ին, Էջմիածնում բացվել է Մհեր Աբեղյանի թանգարանը, որը Հայաստանի Ազգային պատկերասրահի մասնաճյուղերից մեկն է:
Մհեր Աբեղյանի գլխավոր թեման Հայաստանն է, որի անցյալի և հատկապես ներկա կյանքի պատկերը արվեստագետը յուրովի է մարմնավորել բնանկարներում, և հողագործի աշխատանքի ու կենցաղի դրվագներով ժանրային ու թեմատիկ-կոմպոզիցիոն աշխատանքներում, նատյուրմորտներում, իր ժամանակակիցների դիմանկարներում: Նկարիչը նախընտրում է լայն տարածական ընդգրկում ունեցող, արևի պայծառ լույսով ողողված բնանկարներ, որոնցում տիրում է ներքին հավասարակշռության, անդորրի զգացումը և կյանքի բանաստեղծական ընկալումը
Նկարչին հարազատ է հայ կերպարվեստում լայն տարածում գտած նատյուրմորտի ժանրի հիմնական թեման ու կենսահաստատ պաթոսը: Ազգային կարպետի, խեցեղենի, կենցաղային իրերի միջոցով նա շնչավորում է միջավայրը` յուրատեսակ կապ ստեղծելով անցյալի ու ներկայի միջև: Մ.Աբեղյանի արվեստում առանձնապես շատ չեն դիմանկարները: Նա նկարել է ծանոթ ու հարազատ մարդկանց` շեշտելով բնորդի խառնվածքի ու ներաշխահի բնորոշ գծերը:
Նկարիչն ամբողջ կյանքում զբաղվել է գրաֆիկայով, աշխատել տարբեր նյութերով ու տեխնիկաներով (մատիտ, ածուխ, սանգինա, կավճամատիտ, գծանկար, լինոփորագրություն, օֆորտ), ստեղծել հայրենի բնության, գյուղական կյանքին ու կենցաղին նվիրված քնարական պատկերներ ու դիմանկարներ:
Մեսրոպ Մաշտոց
Սայաթ-Նովա
Հայաստան աշխարհ
Մայր Հայաստան
Մայրություն
Մայրական երջանկություն («Խաղաղություն և պատերազմ» շարքից)
Հայուհի
Արարատյան դաշտավայրի աղջիկները
Դեղձաքաղ
Խաղող չորացնելը
Հաղթում են մահը («Ստալինգրադի պաշտպանություն» շարքից)
Ֆաշիզմի ուղին
Վերադարձ
Հավերժություն («Խաղաղություն և պատերազմ» շարքից) (1967)
Խաղաղության աղավնին
Սևանի ափին
Սևանա կղզում
Հ. Թումանյանի «Ախթամար» պոեմի նկարազարդումներից
Սեր
Եվա
Երազ
Երջանկություն
Նատյուրմորտ հին հայկական խեցեգործության իրերով
Դաշտային ծաղիկներ
Երևանյան նատյուրմորտ
Աշնանային բնանկար
Հայկական կերպարվեստ շարքը նպատակ ունի նորելու մեր հիշողությունն ու հարգանքը` հանդեպ հայ արվեստի վարպետների ու դասականների:
Շարքի նախորդ հրապարակումները՝
Հովհաննես Այվազովսկու հետքերով… Էմանուել (Մանուկ) Մահտեսյան (լուսանկարներ)
«…Մինասից առաջ Քամալյան է եղել, ու չենք իմացել»… Մկրտիչ Քամալյան (լուսանկարներ)
Քաղաքացիական շունչը, բանաստեղծական նուրբ ինտոնացիան... Սուրեն Սաֆարյան (լուսանկարներ)
Յուրօրինակ և ինքնատիպ դիմանկարներ... Ենովք Նազարյանց (լուսանկարներ)
«Նա կարողանում է զրուցել բնության հետ»… Հակոբ Հակոբյան (լուսանկարներ)
Հայության կյանքն ու կենցաղը` հյութեղ գույներով… Պոլ Կիրակոսյան (լուսանկարներ)
Սոցռեալիզմ… Սեդրակ Ռաշմաճյան (լուսանկարներ)
«Ջերմ, բարի անկեղծ...»... Հմայակ Արծաթպանյան (լուսանկարներ)
Հայրենիքն ու այն կառուցող մարդիկ… Երանուհի Ասլամազյան (լուսանկարներ)
«Ես իմ երկիրը տեսնում եմ... հնչեղ, լուսավոր, բերկրալի»… Մարիամ Ասլամազյան (լուսանկարներ)
«Խորհրդավոր մարդ, անսովոր խառնվածքով նկարիչ»… Ժիրայր Օրագյան (լուսանկարներ)
Ընտանիք, մայրություն, ոճրագործություն, եղեռն, պատերազմ… Խորեն Տեր-Հարության (լուսանկարներ)
Մայր ժողովրդի ողբերգությունը՝ ստեղծագործության հիմնական թեմա... Սարգիս Խաչատուրյան (լուսանկարներ)
Քնարական, պարզ և հուզական… Հմայակ Հակոբյանը (լուսանկարներ)
«Արուեստը … չի մեռնիր»… Զարեհ Մութաֆյան (լուսանկարներ)
Հմուտ փորագրություններ և անզուգական նկարազարդումներ… Տիգրան Փոլադ (լուսանկարներ)
Բնանկարներ՝ առանց մարդկային կերպարների... Հովհաննես Ալխազյան (լուսանկարներ)
«...ծովի մասնագետ»... Արսեն Շաբանյան (լուսանկարներ)
«Այլևս ոչինչ չունեմ քեզ սովորեցնելու»… Վարդան Մախոխյան (լուսանկարներ)
Հայ կերպարվեստում ռոմանտիկական ուղղության սկզբնավորողներից... Մկրտիչ Ճիվանյան (լուսանկարներ)
250 նկարիչներից լավագույնը… Հովսեփ Փուշման (լուսանկարներ)
«... հայ նկարիչների համաստեղութեան մէջ առաւել միջազգային հնչեղութիւն ունեցող վարպետներից է»... Արշակ Ֆեթվաճյան (լուսանկարներ)
Ինտենսիվ գույնի, հատկապես լույսի ճանաչված վարպետ… Կարապետ Ադամյան (լուսանկարներ)
«Այս ամենի համար միայն մեկ բառ կա՝ «ապշեցուցիչ»... ». Էդգար Շահին (լուսանկարներ)
«…ես հայ նկարիչ եմ, ես իմ տառապած ժողովրդի մի բեկորն եմ»… Գառզու (լուսանկարներ)
«... իմ մեջ խորը վիշտ կտեսնենք»... Ժանսեմ (լուսանկարներ)
Կերտել է նրբագեղ ու լիրիկական բանաստեղծական մի աշխարհ... Վեհիկ Տեր-Գրիգորյան (լուսանկարներ)
«... կան վերջապես նկարիչներ, որոնց գրածը հուշ է, հիշողություն»... Հովսեփ Կարալյան (լուսանկարներ)
Հին Թիֆլիսը՝ Ջոկոնդա, արև ու ծով... Վաղարշակ Էլիբեկյան (լուսանկարներ)
Գեղանկարչություն, գրքի ձևավորում, գրաֆիկա... Գրիգոր Խանջյան (լուսանկարներ)
«Նրա ստեղծագործություններում ամփոփվում են 20-րդ դարի հայոց պատմության հանգույցները»... Սարգիս Մուրադյան (լուսանկարներ)
«…ծնվում է մի արվեստ, որն իր ձևով խիստ ազգային է և խորը մարդկային իր բովանդակությամբ»… Լավինիա Բաժբեուկ–Մելիքյան (լուսանկարներ)
Նոր շունչ են հաղորդել հայկական գեղանկարչությանը... Ալեքսանդր Բաժբեուկ-Մելիքյան (լուսանկարներ)
«Թիֆլիսյան դպրոցից»… Գևորգ Գրիգորյանի (Ջոտտո) (լուսանկարներ)
Խորհրդահայ կերպարվեստի սկզբնավորման աչքի ընկնող ներկայացուցիչ...Վահրամ Գայֆեճյան
Սովորաբար նա չէր ստորագրում... Վանո Խոջաբեկյան (լուսանկարներ)
«...հետաքրքիր մի երևույթ ...» Գեորգի Յակուլով (լուսանկարներ)
Հայ գեղանկարչության «նոր ալիքը». Հարություն Կալենց (լուսանկարներ)
«Առնական է, քնքուշ, ռոմանտիկ և ռեալիստական»… Ժողովրդական նկարիչ Էդվարդ Իսաբեկյան (լուսանկարներ)
«Նազարը` ես եմ»… Արա Բեքարյան (լուսանկարներ)
Բնանկարի ժանրի առաջնակարգ վարպետներից… Սեդրակ Առաքելյան (լուսանկարներ)
Հայկական ժամանակակից գրաֆիկայի հիմնադիր… Հակոբ Կոջոյան (լուսանկարներ)
«Մատիսի ու Սեզանի կողքին…»՝ Մարտիրոս Սարյան (լուսանկարներ)
«Մեր սերունդը զմայլված էր … իսկական հայրենասեր էր» ՝ Գևորգ Բաշինջաղյան (լուսանկարներ)
«…միշտ մեր նկարասրահների զարդը կլինենե` Փանոս Թերլեմեզյան (լուսանկարներ)
«...եվրոպական մասշտաբի մի վարպետ»՝ Եղիշե Թադևոսյան (լուսանկարներ)
Ազգային ռեալիստական նկարչությունը հասցրել է նոր բարձրության. Ստեփան Աղաջանյան (Լուսանկարներ)
Հոգեբանական առաջին դիմանկարն ու ժանրային առաջին նկարները. Ստեփանոս Ներսիսյան (լուսանկարներ)
Հայ կերպարվեստում պատմական ժանրի հիմնադիր՝ Վարդգես Սուրենյանց (լուսանկարներ)
Հայկական կերպարվեստում բնանկարի ժանրի հիմնադիր՝ Հովհաննես Այվազովսկի (լուսանկարներ)
Հայկական կերպարվեստում դիմանկարի ժանրի հիմնադիր՝ Հակոբ Հովնաթանյան (լուսանկարներ)