Ձեր վստահելի աղբյուրը

«Հայաստանյան թանգարանների սրահները հիմնականում դատարկ են, դասական համերգների ժամանակ դահլիճներում ազատ տեղեր են լինում»: ... Չնայած այս ամենին՝ Սոնա Ազարյանը լավատես է: Panorama.am-ի զրուցակիցն է ՌԴ «Նոր Ռուսաստան» պետական սիմֆոնիկ նվագախմբի (գլխավոր դիրիժոր և գեղարվեստական ղեկավար՝ Յուրի Բաշմետ), Հայաստանի պետական ֆիլհարմոնիկ նվագախմբի (գլխավոր դիրիժոր և գեղարվեստական ղեկավար` Էդուարդ Թոփչյան) մենակատար, «Նոր Ռուսաստան» նվագախմբի մենակատարների քառյակի և Էդուարդ Միրզոյանի անվան լարային քառյակի հիմնադիր՝ ջութակահարուհի Սոնա Ազարյանը:

-Ելույթ եք ունենում և ռուսական, և հայկական բեմերում, շփվում եք և ռուս, և հայ հանդիսատեսների հետ: Ո՞ր բեմն է Ձեզ ավելի «լարված վիճակում պահում», և ընդհանրապես՝ արդյո՞ք հանդիսատեսների մեջ նկատում եք տարբերություններ:
-Տասը տարի է արդեն ապրում և գործունեություն եմ ծավալում Մոսկվայում, չնայած Հայաստանի հետ կապս մշտապես պահպանել եմ, համարյա ամեն տարի համերգներ եմ ունեցել այստեղ, մասնակցել տարբեր ծրագրերի: Այս պահին աշխատում եմ նաև Հայաստանի պետական ֆիլհարմոնիկ նվագախմբում: Հայկական բեմում ես ավելի եմ հուզվում, քան ռուսական, քո հայրենիքում պատասխանատվությունն ավելի մեծ է: Ինչ վերաբերում է հանդիսատեսին, ըստ իս՝ դասական երաժշտության հանդիսատեսը համաշխարհային է, այսինքն՝ տարբերություններ առանձնապես չեմ նկատում: Ցանկացած երկրում դասական երաժշտության համերգներ այցելում է կրթված հանդիսատեսը:

-Տիկին Ազարյան, ինչպե՞ս կգնահատեք երկու երկրների իշխանությունների վերաբերմունքը մշակույթին:
-Տարբերություն կա: Ռուսաստանում լավագույն նվագախմբերը, թատրոնները ստանում են պետական դրամաշնորհներ: Արվեստագետները ստանում են նորմալ աշխատավարձ, այսինքն կարողանում են հոգալ իրենց ու իրենց ընտանիքների կարիքները՝ իրենց նվիրելով միայն ստեղծագործելուն, իրենց մասնագիտությանը: Այս տեսակետից Ռուսաստանից շատ բան ունենք սովորելու:

-Ինչո՞ւ որոշեցիք ստեղծել Էդուարդ Միրզոյանի անվան լարային քառյակ: Արդյո՞ք կար անհրաժեշտություն:
-Անշուշտ: Կամերային երաժշտությանը մեծ նշանակություն է տրվում Եվրոպայում և ԱՄՆ-ում, աշխարհի շատ ԲՈՒՀ-եր լարային քառյակի առանձին ֆակուլտետներ ունեն: Մեզ մոտ միայն Կոմիտասի անվան լարային քառյակն է գործում: Դա շատ քիչ է: Միշտ էլ քառյակ ստեղծելու ցանկություն ունեցել եմ: Մոսկվայում գործընկերներով ստեղծել ենք մեր նվագախմբի մենակատարների քառյակը, այստեղ՝ Միրզոյանի անվան քառյակը, որի կարիքը վաղուց էր հասունացել: Արդեն ծրագրավորել ենք մեր անելիքները, ֆինանսավորում ենք փնտրում: Հույս ունեմ, որ այս հարցը կլուծվի: Մոտակա ժամանակներում քառյակով, ինչպես նաև մենահամերգով, նախապատրաստվում եմ ելույթներ ունենալ Ղարաբաղում:

-Մոսկվայում հիմնել եք «Հույս, հավատ, սեր» անվանումով միջազգային փառատոն, որի շրջանակներում նաև բարեգործություն եք ծավալել: Արդյո՞ք Էդուարդ Միրզոյանի անվան լարային քառյակի գործունեությունն էլ ուղղված է լինելու բարեգործությանը:
-Իհարկե, քառյակի ծրագրերից մեկն էլ հենց բարեգործությունն է: Հունիսի 1-ին Երևանի Ռուսական արվեստի թանգարանում /պրոֆ. Արամ. Աբրահամյանի հավաքածու/ կազմակերպել էինք բարեգործական միջոցառում՝ հրավիրելով Էջմիածնի «Նագաշյան» մանկատան երեխաներին: Նախ եղավ համերգային մաս, այնուհետև երեխաներին ներկայացրեցինք քառյակի կազմում ընդգրկված երաժշտական գործիքների ստեղծման պատմությունները, նաև անցկացվեց նկարչական վարպետության դաս, որը վարեց նկարիչ Էդուարդ Հակոբյանը: Այսինքն, այն, ինչ մենք կարող ենք նվիրել՝ գիտելիքը, քառյակի որդեգրած ուղղություններից մեկն է լինելու:
Ռուսաստանում այդ ամենը մի քիչ ավելի հեշտ է իրականացնել, այնտեղ շատ լավ երաժիշտներ օգնում էին իմ փառատոնին՝ դա ընդունված պրակտիկա է: Նրանք աջակցում էին նաև, որ մենք Ռուսաստանի տարբեր վայրերի մանկատներից երեխաներ բերենք համերգների, ինչն իսկական տոն էր դառնում երեխաների համար: Համերգների ընթացքում հավաքված գումարը տալիս էինք մանկատներին: Այնտեղ հասկանում են, որ միմյանց օգնելով կարելի է որոշակի հաջողությունների հասնել: Փորձում ենք նույնը կազմակերպել այստեղ: Երևանի երաժշտական թիվ 13 գիշերօթիկ դպրոցը (փողային գործիքների ուսուցման համար) 70 տարի է, ինչ շատ կարևոր գործունեություն է ծավալում Հայաստանում: Այնտեղ շատ լավ, ընդունակ երեխաներ են սովորում, ովքեր տարբեր մրցույթներում առաջին տեղերն են զբաղեցնում: Մոսկվայում տեղեկացա, որ այնտեղ երաժշտական գործիքների խիստ պակաս կա, եղածներն էլ շատ վատ վիճակում են: Դիմեցի իմ ռուս ընկերներին: Արձագանքը շատ մեծ էր: Այսօր այդ երեխաներն արդեն ունեն նոր գործիքներ: Բայց օգնությունը պետք է լինի շարունակական:

-Տիկին Ազարյան, արդյո՞ք  փառատոնը նաև այստեղ անցկացնելու մտադրություն չունեք: 

-Կարծում եմ, որ դա հնարավոր է: Միգուցե չլինի նույնը, բայց այդ ուղղությամբ մտածում եմ: Օրինակ, ծրագրում եմ փառատոն կազմակերպել Երևանի Ռուսական արվեստի թանգարանի/ /պրոֆ. Արամ. Աբրահամյանի հավաքածու/ հետ համատեղ: Սակայն խնդիր կա. թանգարանն այսօր չունի ռոյալ: Եթե ինչ-որ մեկը թանգարանին նվիրի ռոյալ՝ նույնիսկ օգտագործած, մենք շատ ուրախ կլինենք, և հիանալի համերգներ կկազմակերպենք::

-Ինչպե՞ս կգնահատեք հայկական դասական երաժշտության այսօրվա վիճակը:
-Նախ նշեմ, որ ես որևէ անկում չեմ նկատել, միգուցե ես լավատես եմ: Տարբեր դահլիճներում այսօր կազմակերպվում են դասական երաժշտության համերգներ, ես պարբերաբար հրավերներ եմ ստանում: Հայաստանի պետական ֆիլհարմոնիկ նվագախումբը վերելք է ապրում: Միջազգային մակարդակի նվագախումբ է:
Սակայն կադրերի խնդիր կա: Այսօր ինչպես Կամերային նվագախումբը, այնպես էլ ֆիլհարմոնիկը, կադրերի խնդիր դեռ չունեն, սակայն ով է գալու մեզ փոխարինելու՝ դա հարց է, քանի որ ինչպես այլ մասնագետներն են հեռանում, այնպես էլ երաժիշտները: Հասկանում եմ, որ այսօրվա պայմաններից դրդված են հեռանում, բայց ինչ-որ բան պետք է արվի, որ առաջիկայում կադրերի խնդիր չունենանք: Նաև նկատել եմ, որ երիտասարդների շրջանում երաժիշտ դառնալու ձգտում չկա:

-Որպես երիտասարդ արվեստագետ, ինչպիսի՞ մտահոգություններ ունեք այսօր:
-Իջել է արվեստի նկատմամբ հետաքրքրությունը: Մոսկվայում, ձմռան ցրտին, մարդիկ որևէ թանգարան մտնելու ու նոր ցուցադրություն նայելու համար ժամերով հերթ են կանգնում: Համերգների տոմսերը շատ արագ սպառվում են: Հայաստանում, ցավոք, այսօր այդպես չէ: Մտնում ես թանգարանները՝ դատարակություն (բացառությամբ ինչ-որ աղմկալի ցուցահանդեսների բացման օրերի), հատուկենտ մարդիկ են, համերգների ժամանակ նույնիսկ ազատ տեղեր են լինում: Այդպես չպետք է լինի:
Ըստ երևույթին, արվեստասերներից շատերն էլ արտագաղթել են: Կամ՝ դժվարանում են նույնիսկ ոչ այնքան թանկ տոմսեր գնել: Ինչպես, ցավոք, նաև կրթական մակարդակն է իջել. չէ որ միայն կրթված մարդն է ձգտում շփվել մշակույթի, դասական արվեստի հետ: Եվ այստեղ բոլորս անելիք ունենք:

«ՄԱՐԴԸ ԱՐՎԵՍՏԻՑ ՆԵՐՍ ՈՒ ԴՈՒՐՍ» շարքի նախորդ հրապարակումները`

Գ. Գինոսյան. Ազգային մշակույթը մարդկանց չի հետաքրքրում, քանի որ չի հետաքրքրում պետական կառույցներին
Արա Գևորգյան. Փորձում են ամեն կերպ կործանել մեր մշակույթը, ուզում են կործանել մեր երկիրը առանց պատերազմի
ՀՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ Արամ Իսաբեկյան. Մեր տաղանդը, շնորհքը, գիտելիքները քիչ չեն, ոչ մեկը թող չկասկածի...բայց
Դավիթ Մուրադյան. Այսօրվա ժամանակը մինչև վերջ իր կերպարը չի գտել
ՀՀ ժողովրդական արտիստ Ռուդոլֆ Խառատյան. Մեր երկիրը շատ ափսոս է
Արսեն Գրիգորյան (Մրրո). Հոգու տկարություն... Ուղղակի մի քանի հազար դոլարի համար մարդ իրեն ծախում է
ՀՀ վաստակավոր արտիստ Նորայր Դավթյան. … ես երևի այդպես էլ զարմացած հրաժեշտ կտամ այս աշխարհին
Ժամանակակից արվեստի «չհասկացվածությունը». Բացահայտում է գրականագետ Հասմիկ Խեչիկյանը
Դերասան Միքայել Պողոսյան. Քննադատելու շատ բան կա, բայց դա էլ բանաձև, ապրելաձև չէ
Արվեստաբան Արաքսյա Սարյան. Գավառական մտածողություն ու միջին շնորհալի «տաղանդներ»
Երիտասարդ ռեժիսոր Շուշանիկ Գևորգյանը մտահոգ է… «Այսօր թատրոնը պարտվում է սերիալներին»
Դերասան Տիգրան Ներսիսյան. Բառեր կան, որոնք մեր իրականությունից դուրս են եկել… պարկեշտ… ծիծաղեցիք չէ՞
Արվեստագետ Ռուբեն Բաբայան. Մարդը գնալով դառնում է ավելի միայնակ